به نقل از «قدس آنلاین»

دانشگاه کوچکی به نام روضه‌خانگی

تاریخ انتشار: ۸ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۵۱۲۴۰

دکتر معصومه محمدی، کارشناس و جامعه‌پژوه- ماه محرم اگرچه برای ما رنگ و بوی معنویت عمیقی دارد اما برای کودکان روایت حقیقتی است که آن‌ها را گاه به فکر فرو برده و گاه متحول و یا خوشحال می‌کند. قلب کودکان صفحه سفید عشق به انسانیت است و آنگاه که جانفشانی صحرای کربلا در وجود آن‌ها می‌نشیند، ذهن فعالشان پر می‌شود از سؤالاتی که پاسخ به آن‌ها بر عهده مادر و پدر است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مادر و پدری که با عشق به امام حسین(ع) فرزندان خود را به مجالس روضه و عزداری می‌برند، پیش و پس از هر مراسم باید دقایقی را به پرسش و پاسخ با کودکان اختصاص داده و ذهن آن‌ها را درزمینه حقایق روشن کنند. در ادامه برخی روش‌های کاربردی به‌منظور آشنایی کودکان با حقایق عاشورایی را برای مادران و پدران پیشنهاد داده‌ایم.

بیان خاطرات کودکی والدین از محرم

خاطره بسیاری از ما از محرم‌های کودکی به نشانه‌ها و علائم این ماه گره خورده است. علم و سنج و طبل و سینه‌زنی دسته عزاداری، سیاه‌پوش شدن خیابان‌ها، تکیه‌های کودکان و نوجوانانی که در کوچه پسکوچه‌های شهر با کمترین امکانات بنا می‌شد یا حضور در هیئت و پذیرایی و کمک به بزرگ‌ترهای مجلس در پخش قند و چای و جفت کردن کفش‌های عزاداران حسینی. این نشانه‌ها در کودکی نقش مهمی در ارتباط کودک با مفاهیم دینی و اعتقادی دارند که بناکننده و سازنده اعتقادات مستحکم آن‌ها حتی در بزرگسالی است. دقیقاً همان اعتقادات و مفاهیم دینی که از پدران و مادرانمان به ما انتقال یافته است.

بیان واقعه عاشورا با توجه به درک و شناخت از روحیات کودک

محرم فرصت خوبی است تا از این زمان برای بیان وقایع روز عاشورا و علت وقوع این حادثه به زبان کودکانه برای فرزندان خود استفاده کنیم. در هیئت‌ها اغلب ماجرای عاشورا آنچنان که باید برای کودکان بازنمایی نمی‌شود و چه بسا شلوغی هیئت و تکایا مانع حضور ذهن و یادگیری کودکان می‌شود. در بسیاری از هیئت‌ها نیز به دلیل اهمیت ندادن به شخصیت کودکانه آن‌ها با برخوردهای تند برخی از افراد، کودکان از حضور در این مراسم و هیئت‌ها دلزده می‌شوند.

راه‌اندازی روضه‌های خانگی برای آشنایی بیشتر با فرهنگ عاشورایی

بسیاری از شهروندان ایرانی خانه‌های خود را در زمان محرم آماده می‌کنند، پرچم‌های عزاداری را به در و دیوار خانه می‌آویزند و برای عزاداری سالار شهیدان برنامه‌های متنوعی را به نام برگزاری روضه خانگی ترتیب می‌دهند. از نظر کارشناسان مذهبی، برگزاری روضه‌های خانگی سبب انتقال پیام عاشورا شده و فرهنگ عزاداری امام‌حسین(ع) در دانشگاه کوچکی به نام روضه خانگی منتقل می‌شود. این مهم‌ترین بخش برگزاری روضه خانگی است، اما حضور کودکان و نوجوانان در این مراسم و نقش تربیتی برگزاری مراسم عزاداری در جمع خانگی را نمی‌توان نادیده گرفت.

برکت و انتقال فرهنگ عاشورایی تنها اتفاقاتی نیست که در روضه‌های خانگی روی می‌دهد. در مجلسی که ذکر امام حسین(ع) خوانده می‌شود، فرهنگ نذر، وقف، احسان و خیرات هم وجود دارد.

نباید نقش تربیتی روضه‌های خانگی بر فرزندان را نادیده گرفت. فرزند در روضه خانگی می‌بیند پدرش با هر موقعیت اجتماعی و شغلی که دارد، به عزادار امام(ع) خدمت می‌کند. این اتفاق فرهنگ خضوع و خشوع را در فرزند تقویت می‌کند، به‌علاوه اینکه سبب ایجاد محبت و ارادات به اهل‌بیت(ع) می‌شود تا او از کودکی خود را آماده حضور در خیمه اباعبدالله(ع) ببیند.

سپردن مسئولیت به کودکان در روضه‌های خانگی

مسئولیت دادن به کودکان در روضه‌های خانگی، همذات‌پنداری کودک با شخصیت‌های عاشورا، همراهی و حضور کودکان در هیئت، انجام بازی‌های هیئتی و تهیه کتاب‌های عاشورایی کودکانه برخی از راهکارهای آشنا کردن کودکان با فرهنگ عاشوراست. کودکان در هر دوره زمانی به چیز خاصی علاقه نشان می‌دهند، در یک دوره علاقه‌مند به نقاشی و در دوره‌ای علاقه‌مند به کتاب و در دوره‌ای دیگر علاقه‌مند به کارتون و انیمیشن هستند که می‌توان با مدیریت درست در هر کدام از این دوره‌ها با روشی مناسب، فرهنگ عاشورایی را به کودکان با توجه به علاقه آن‌ها آموزش داد.

چگونه به پرسش‌های کودکان پاسخ دهیم

وقتی کودک بیشتر در معرض هیئت و این مراسم قرار گیرد احتمالاً پرسش‌هایی برایش ایجاد می‌شود. این یک فرصت بی‌نظیر برای انتقال پیام‌ها به کودکان است و متأسفانه با عملکرد بد، ممکن است این نقطه حساس به نقطه سقوط تبدیل شود. نکته مهم این است ما بزرگ‌ترها یک تصویر مشخص از ماجرای کربلا در ذهن داریم که با روح و جان ما اُخت شده است. برخی مسائل کربلا برای ما عادی شده است. یک تصویر، یک شعر و یا جمله ممکن است برای ما عادی باشد ولی برای بچه یک ضربه به حساب بیاید! و این همان نقطه حساس مهم است. دقیق‌تر اینکه ماجرای عاشورا دو جلوه و جنبه متفاوت دارد: یک جلوه‌ حماسی (قدرت‌پرور و قهرمان‌ساز) و یک جلوه‌ اندوهناک و غم‌انگیز. زمانی که مخاطب ما کودک است باید جنبه حماسی، قهرمان‌پرور و قهرمان‌ساز کربلا را روایت کنیم.

روضه‌های خانگی، فرصتی برای انس و آگاهی

روضه‌های خانگی نقش مهمی در انتقال فرهنگ عاشورا به بچه‌ها دارند. با استفاده از روضه‌های خانگی، این فرهنگ و مفاهیم مرتبط با عاشورا در خانه به بچه‌ها آموزش داده می‌شود.

روضه‌ها، اشعار و مداحی‌هایی هستند که درباره واقعه عاشورا، شهادت امام حسین(ع) و یارانش سروده می‌شوند. با گوش دادن به این روضه‌ها، بچه‌ها با داستان عاشورا و شخصیت‌های آن آشنا می‌شوند و احساساتی مانند ترحم، اندوه و عشق به عدل و حق را تجربه می‌کنند. این روضه‌ها سبب می‌شوند بچه‌ها ارتباط عاطفی بیشتری با شخصیت‌ها و داستان عاشورا برقرار کنند.

همچنین با شرکت در فعالیت‌ها در کنار بزرگ‌ترها و خواندن اشعار و نوحه‌ها بچه‌ها با سیره و شهادت امام حسین(ع) و ارزش‌هایی همچون عدل و شجاعت آشنا می‌شوند. این ارتباط نزدیک با رویدادهای مهم تاریخی و مذهبی می‌تواند در شکل‌گیری هویت و ارزش‌های دینی و فرهنگی بچه‌ها تأثیر بسزایی داشته باشد.

همچنین، روضه‌های خانگی فرصت مناسبی است تا بچه‌ها پرسش‌های خود را درباره عاشورا و اهمیت آن بپرسند و والدین می‌توانند پاسخ‌های صحیح و مناسب به آن‌ها بدهند. این تعاملات خانوادگی به بچه‌ها کمک می‌کند درک عمیق‌تری از عاشورا پیدا کرده و ارتباطات خانوادگی قوی‌تری را تجربه کنند.

در نتیجه، روضه‌های خانگی می‌تواند به عنوان یک وسیله مؤثر برای آموزش و انتقال فرهنگ عاشورا به نسل جدید و جوانان شناخته شود و به آن‌ها کمک کند بهترین درک و ارتباط را با این رویداد مهم پیدا کنند.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: روضه های خانگی فرهنگ عاشورا امام حسین ع روضه خانگی برای ما روضه ها بچه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۵۱۲۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مجتهدی حال فلسفی‌اش از قال فلسفی‌اش بیشتر بود

به گزارش خبرنگار مهر، آیین بزرگداشت استاد پیشکسوت گروه فلسفه دانشگاه تهران زنده یاد دکتر کریم مجتهدی صبح امروز (سه شنبه ۱۱ اردیبهشت ماه) در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد.

مجتهدی دنبال خودنمایی و جلوه‌گری نبود

غلامعلی حدادعادل که خود تحصیلکرده رشته فلسفه دانشگاه تهران است در این مراسم به مناسبت روز معلم و سالروز درگذشت شهید مطهری خاطره ای از شهید مطهری نقل کرد و سپس گفت: من با شهید مطهری مرتباً کلاس داشتم، یک بار ایشان به من گفتند می خواهم بروم نزد میرزاعبدالله مجتهدی و تو هم باید بیایی. من هم قبول کردم اما روزی که خواستیم نزد ایشان برویم به ما خبر دادند که ایشان فوت کردند. میرزا عبدالله مجتهدی هم از اقوام و بستگان مرحوم کریم مجتهدی بود بنابراین مرحوم مجتهدی در شهر تبریز و در خانواده ای فاضل بزرگ شده بود.

وی افزود: مرحوم مجتهدی رسماً معلم ما نبود چون بنده سال ۱۳۴۹ وارد دانشگاه شدم که آقای مجتهدی آن زمان در دانشگاه تدریس نمی کرد. بنده در دوره دکتری شاگرد دکتر مهدوی بودم، ایشان وقتی به ما درس فلسفه می دادند اعتنایی به زمان نداشتند به این معنا که ما هر درس را به جای نیم سال در دو سال می خواندیم. دکتر یحیوی وقتی به ما درس کانت را می داد آقای مجتهدی هم کنار ایشان می نشست اما دخالتی در تدریس نمی کرد. پایان نامه بنده هم با دکتر مهدوی بود و قبل از انقلاب تمام شد ا ما زمان دفاع آن مصادف با انقلاب و مسائل انقلاب فرهنگی شد به همین دلیل آقای مهدوی دیگر دانشگاه نیامدند و دکتر مجتهدی استاد راهنمای رساله من شد و خوشبختانه الان نام ایشان روی پایان نامه من است. ۴۵ سال بعد از انقلاب هم این حشر و نشر با مرحوم مجتهدی ادامه داشت.

وی افزود: ایشان مرد شریف و متخلق به اخلاق انسانی بود، دنبال خودنمایی و جلوه گری نبود و صحبت هایش به قصد به رخ کشیدن معلومات نبود. بیش از آنچه به پاسخ اهمیت بدهد به سوال اهمیت می داد و کلید تفکر را در یافتن سوال درست می دید به همین خاطر همیشه با حرف هایش سوال ایجاد می کرد.

رییس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی ادامه داد: ممکن است این سوال مطرح شود که خواندن رشته فلسفه چه فایده ای برای کشور دارد، من در پاسخ به این سوال می گویم نگاه فلسفه نگاهی است که از مبادی و پشت سر یک موضوع سوال می کند همه گرفتاری های امروز ما به خاطر فکر نکردن است. به همین خاطر همیشه می گویم معلم خوب کسی است که فکر کردن را یاد بدهد. فلسفه به ما یاد می دهد فکر چیست و درست فکر کردن چگونه است. ایشان قال فلسفی اش از حال فلسفی اش کمتر بود علاقه به ایران و اسلام و زبان فارسی داشت و از هیچ کاری در این حوزه ها مضایقه نمی کرد.

حدادعادل بیان کرد: دکتر مجتهدی خیلی به کانت علاقه داشت. هم در دانشگاه این درس را تدریس می‌کرد هم تالیفات بسیاری در حوزه کانت دارد. در تفکر مجتهدی تاثیری از فضای سنگین دهه ۴۰-۵۰ دیده نمی شد و در همان فضا مستقل فکر می کرد.

وی در پایان گفت: نگاه مرحوم مجتهدی نسبت به تجدد و مدرنیته مارکسیستی نبود و معمولاً سراغ مقولاتی می رفت که کسی سراغ آن نرفته بود. من و ایشان با یکدیگر برای شرکت در همایشی درباره هانری کربن به فرانسه رفتیم و این سفر باعث شد ما کمی از حالت استاد-شاگردی خارج شویم و بیشتر با هم رفیق شویم و بنده درباره زندگی خصوصی ایشان بیشتر بدانم.

انضباط در کار دانشگاهی مجتهدی

محمدرضا بهشتی استاد فلسفه دانشگاه تهران در ادامه این مراسم گفت: بنده رساله فوق لیسانسم را با ایشان گذراندم. مرحوم مجتهدی گذشته از دانستنی ها و اندوخته های بسیاری که داشت منش، نظم خاص و برخورد آراسته ای داشت. ایشان معتقد بود کار دانشگاهی یک انضباطی می خواهد و احترام به اینکه دانشجو باید انضباط داشته باشد در کلاس های ایشان دیده می شد. به رغم اینکه میدان اصلی مطالعه ایشان غرب بود اما به ایران و سنت ایران بسیار توجه داشت و همانطور که دوستان هم اشاره کردند راجع به کاربرد واژه های خارجی بسیار حساس بود.

وی افزود: بنده اوایل که به کلاس های ایشان می رفتم برایم فضای کلاس هایشان کمی عجیب بود چون پیش از اینکه فلسفه یک دوره را درس بدهند کمی درباره فرهنگ عمومی آن دوره برای مان می گفتند که برای من چیز تازه ای بود اما بعدها فهمیدم چقدر کار درستی می کردند. یکی دیگر از کارهای ایشان این بود که محتوای یک کتاب خارجی را ترجمه می کرد و به عنوان یک اثر مستقل منتشر می کرد و اشاره هم داشت این کتاب اقتباس از فلان کتاب است که به نظرم بسیار کار درستی است. ممکن است امروز انجام چنین کارهایی به پای ناتوانی فرد گذاشته شود اما به نظر من یک میانبر خوب برای انتقال مطالب و حتی بهتر از ترجمه های نامعقول است.

آخرین سخنران این مراسم، سیدحمید طالب زاده استاد تمام گروه فلسفه دانشگاه تهران بود.

مجتهدی؛ به مثابه آموزگار

وی گفت: بنده به مرحوم مجتهدی به مثابه یک کشاورز نگاه می کنم. یک کشاورز دانا در دوره ای و سال هایی که آکادمی ما تهی از اندیشه مدرن بود کار کاشتن و رشد دادن به نهال اندیشه مدرن در زمین سنت ایرانی را بر عهده گرفت. او یک کشاورز دانا بود و به اندیشه فلسفی به مثابه یک دانش نگاه می کرد. دانش در زمینه ای که قابل رشد و مناسب است.

وی افزود: دریافت درس بدون ادب نفس امکان پذیر نیست. فلسفه با فرهنگ عجین است نمی توان فلسفه را فقط در مباحث درسی خلاصه کرد. مرحوم مجتهدی ادب درس را با ادب نفس یعنی فرهنگ پیوند داد.

طالب زاده گفت: مرحوم مجتهدی به فرهنگ می پرداخت و می دانست فلسفه بدون فرهنگ امکان پذیر نیست. ایشان متوجه بود اصلی ترین فضیلتی که دانش می تواند بر پایه آن استوار باشد صلابت صداقت است چون اندیشیدن با راستی و صداقت پیوند عمیق دارد. هر جا یک فضیلت باشد دسته دیگری از فضائل هم است و هیچ فضیلتی منفرد نیست.

این استاد فلسفه دانشگاه تهران ادامه داد: ادب نفس لوازمی دارد که یکی از آن لوازم سختگیری است. شاید سختگیری مرحوم مجتهدی تلخ بود اما به معنای ادب نفس بود و تا این اتفاق نمی افتاد دانش هم محقق نمی شد. اهمیتی که ایشان به زبان فارسی می داد به خاطر این بود که به شلختگی الفاظ حساس و معتقد بود یک واژه خارجی باید در متن خودش فهمیده شود و زبان باید آراسته و پیراسته باشد. نمی شود با شلختگی علم و دانش را ترویج کرد.

وی در پایان بیان کرد: مرحوم مجتهدی به شاخه های مختلف فرهنگ توجه و تسلط زیادی به ادبیات و تئاتر قرن بیستم داشت. علاقه مند به فلسفه اسلامی بود و به سهروردی، ملاصدرا و قطب الدین عشق می ورزید. ما فلسفه می آموزیم تا مصمم و تا آخر عمر دانشجو باشیم. به همین خاطر هم باید گفت حب دانایی حقیقت فلسفه است و مرحوم مجتهدی تا آخرین لحظه به این امر اهتمام داشت. بعد از مرگ مجتهدی خیلی ها نسبت به او بی مهری و قدرناشناسی کردند در حالی که ما باید همیشه قدردان و سپاسگزار او باشیم، من اگر بخواهم برای مجتهدی یک لقب انتخاب کنم می گویم مجتهدی؛ به مثابه آموزگار.

کد خبر 6093503 سارا فرجی